نبرد کربلا جنگی بود که در دهم محرم ۶۱ هجری قمری (مهر ۵۹ خورشیدی) اتفاق افتاد. روز نبرد به عاشورا معروف است. این نبرد میان سپاه حسین بن علی و سپاه یزید بن معاویه در نزدیکی محلی به‌ نام کربلا در گرفت.

حسین بن علی روز دوم محرم به کربلا رسید و روز سوم عمر بن سعد با ۴۰۰۰ نفر در کربلا اردو زد. در روز هفتم محرم آب را بر حسین بن علی و همراهانش بستند و در نهم محرم، شمر با ۴۰۰۰ نفر و نامه‌ای از طرف عبیدالله بن زیاد وارد کربلا شد، او در این نامه به عمر بن سعد دستور داده بود با حسین بن علی بجنگند و او را بکشد و اگر این‌ کار از دست او برنمی‌آید، فرماندهی را به شمر واگذارد.

روز دهم محرم سپاهیان حسین بن علی و عمر سعد در مقابل هم قرار گرفتند. به روایت ابومخنف تعداد سپاه حسین ۳۲ سواره نظام و ۴۰ پیاده^[۲] و به روایت محمد باقر چهل و پنج سوار و صد نفر پیاده^[۳] بود. در مقابل او سپاه عمر بن سعد با حدود ۳۰۰۰۰ نفر قرار داشت.^[۴] جنگ آغاز شد و حسین و یارانش کشته شدند. پس از جان‌ باختن حسین، سپاه عمر بن سعد سر ۷۲ تن از لشکریان حسین به علاوه سر علی اضغر فرزند ۶ ماهه او را جدا کرده و بر بالای نیزه‌ها گذاشتند و بر اجساد کشته شدگان اسب تاختند.^[۵]

خیمه‌ها تاراج و در نهایت آتش زده شد، ساربان شترهای کاروان حسین بن علی به‌نام برای بدست‌آوردن انگشتر حسین بن علی، انگشت وی را برید تا انگشتر را بدست آورد و در نهایت سپاه عمر بن سعد اجساد کشته‌شدگان کربلا را در بیابان رها کرد و این اجساد پس از سه روز توسط قوم بنی‌اسد دفن شدند.[۶]

هر چند به لحاظ نظامی ابعاد این نبرد بزرگ نبوده‌است اما اثر اعتقادی و سیاسی بزرگی داشته‌است. از یک سو سبب تضعیف مشروعت سیاسی حکومت بنی امیه شده‌است. به طوری که پس از آن قیام‌های فراوانی با شعار خونخواهی حسین بر ضد آن حکومت رخ داد و در نهایت منجر به سقوط آن شد. از سوی دیگر نق

پیش‌زمینه [ویرایش]

حسین بن علی هنگام زمام‌داری پدرش، او را در جنگ‌های جمل و صفین و نهروان همراهی کرد. سال ۵۰ هجری قمری هنگام کشته‌شدن برادرش حسن بن علی، معاویه حدود ۱۰ سال به‌عنوان خلیفه باقی بود. بر پایه نگاهی به «سیره امام موسی‌کاظم(ع)».webnet.loxblog.com

به مناسبت سالروز ولادت موسی‌ابن‌جعفر(ع) در قالب مقاله‌ای «سیره امام موسی الکاظم(ع)» مورد بررسی قرار گرفت.

 در این مقاله آمده است: آنچه پیشوایان الهى را از دیگران ممتاز ساخته، گستره وجودى و جامعیت ارزش‌هاى ‏انسانى آنان است. زمانى آنان را در هاله‏اى از عشق دلدار، و دلى بى‏تاب از حب‏ یار مى‏بینى که زمزمه‏هاى روح‏نواز آنان طبیعت را میهمان ملکوت و همنواى خلوت انس‏ ساخته است.

به تعبیر قرآن کریم کوهها و مرغان را به آهنگ «تسبیح و نغمه تنزیه‏» مسخر داود گردانیدیم و دیگر بار آن‌ها را مبارزى خستگى‏ناپذیر مى‏یابى که‏ فریادشان ملتى را حیات و زندگى بخشیده و نامردمى‏ها را به تحقیر کشانده است و این در حالى است که دستان پر مهر و عاطفه‏اش جهانى از شکوفه‏هاى امید و رحمت را به درماندگان و بیچارگان هدیه مى‏کند و خود چهار تکبیر بر همه آنچه دنیایى است ‏زده و زاهدانه‏ترین زندگى را براى خویش برگزیده است.

کاظم آل محمد(ع) ستاره‏اى از این منظومه است که درخشش وجودیش انعکاس فضیلتهاى همه نیک‏سیرتان تاریخ مى‏باشد. سجده‏هاى طولانى و چشمان بارانى‏اش، از عشقى پایدار و ایمانى عمیق به ساحت قدس ربوبى حکایت مى‏کند.

السلام على المعذب فى قعر السجون و ظلم المطامیر، ذى الساق المرضوض بحلق القیوددرود بر آن سرورى که در تنگناى زندان‌ها و در تاریکی‌هاى زیر زمین‌ها، حلقه‌هاى زنجیر پاهاى مبارکش را مجروح ساخته بود نام امام هفتم ما، موسى و لقب آن حضرت کاظم(ع) کنیه آن امام (ابوالحسن) و (ابوابراهیم ) است. شیعیان و دوستداران لقب (باب الحوائج ) به آن حضرت داده‌اند. تولد امام موسى کاظم (ع ) روز یکشنبه هفتم ماه صفر سال 128 هجرى در (ابواء) اتفاق افتاد. دوران امامت امام هفتم حضرت موسى بن جعفر(ع) مقارن بود با سال‌هاى آخر خلافت منصور عباسى و در دوره خلافت هادى و سیزده سال از دوران خلافت هارون که سخت‌ترین دوران عمر آن حضرت به شمار است.

گذری بر زندگی امام هفتم از زبان فقیه بزرگ علامه حلی؛ گذرى بر زندگى امام هفتم حضرت موسى بن جعفر(ع ) ویژگی‌هاى زندگى امام کاظم(ع) پس از امام صادق(ع) مقام امامت به پسرش ابوالحسن امام موسى بن جعفر(ع) یعنى امام کاظم(ع) رسید، او سزاوار امامت بود چرا که داراى همه جهات کمال و فضایل بود و پدرش امام صادق(ع) به امامت او تصریح نمود و نیز اشاراتى در این‌باره کرد. امام کاظم(ع) در روستاى اَبواء بین مکّه و مدینه در سال 128 هجرى شنبه، هفتم ماه صفر دیده به جهان گشود و در بغداد در زندان سندى بن شاهک در ششم ماه رجب سال 183 هجرى 156 ، در سن 55 سالگى از دنیا رفت. مادرش به نام حمیده بربریّه اُمّ ولد بود. و مدّت امامت و جانشینى او از پدرش 35 سال به طول انجامید. کُنیه او ابا ابراهیم، ابوالحسن و اباعلى بود.

مبارزه و شهادت امام موسی از زبان شهید مطهری؛ ولادت موسی بن جعفر در سال 128 در اواخر عهد اموی و وفات آن حضرت در سال‏ 183 در زندان هارون الرشید خلیفه عباسی واقع شد. مدت عمر آن حضرت پنجاه و پنج‏سال بود. سال‌های آخر عمرش در زندان سپری شد و آن حضرت در زندان در اثر سم درگذشت.

‏فعالیت‌های امام و زمینه‌های آن؛ امام موسى بن جعفر(ع) همان راه و روشى را ادامه داد که امام صادق(ع) در روبرو شدن با اجتماع، بر محور عمل و برنامه‏ریزى اتخاذ کرده بود. محور نخستین: برنامه‏ریزى فکرى و آگاهى دادن عقیدتى و چاره‏گرى در روبروشدن با عقاید منحرف و انگیزه‌ ها و واپس‌گرایی‌هاى شعوبى و نژاد پرستى ‏و عقاید مختلف دینى. از خطرناکترین این تبلیغات زهر آگین، تبلیغ افکار الحادى و کفر آمیز بود که تزریق زهر آن با فعالیت و گسترش در دل‌هاى نوجوانان مسلمان سرازیرشده بود. موضع امام موسى(ع)در برابر این تبلیغات آن بود که با دلایل ‏استوار در برابر آن بایستد و با پوچى و بی‌مایگى آن به معارضه برخیزد و دورى ‏آنرا از منطق و واقعیت توضیح دهد و عیوب آنرا بازگوید تا آنجا که گروهى ‏انبوه از پیروان آن عقاید به اشتباه خود و فساد خط مشى اتخاذى خویش اعتراف‏کردند و به این جهت جنبش امام درخشندگى یافت.

حمیده بانوی پاک مادر امام کاظم(ع)؛ مادر امام کاظم(ع) انسان کامل شخصیتی است که ظرفیت وجودی خویش را با پذیرش حکمت، معارف الهی، صفات حمیده و انجام اعمال حسنه به حداکثر ممکن افزایش داده، به نهایت درجه یقین رسیده، در عرفان و شناختِ حق، گوی سبقت را از دیگران برباید.مصداق کامل انسان کامل در انبیا الهی و ائمه اطهار(ع) متجلی شد. ولی وارستگان دیگری هم بودند که به طور نسبی به این مقام شامخ دست یافتند. به نظر می‏رسد که مادران فرهیخته ائمه هدی (ع) نیز از گروه اخیر باشند. زیرا از دامان پر مهر آنان برجسته‌ترین شخصیت‌ها و کامل‌ترین افراد نوع بشر پا به عرصه وجود نهادند؛ انسانهایی که قلم از توصیف آنان عاجز است. پیدا است که تحمل و باروری چنین وجودهای نورانی تنها متناسب با مادرانی است که با فرزندان خود(یعنی امامان معصوم) سنخیت روحی و اخلاقی داشته باشند. یکی از بانوان نمونه، ام‏الائمه حضرت حمیده است.

کارنامه سیاه خلافت در عصر امام کاظم(ع)؛ دوران سیاه خلافت منصور که سایه شوم آن در سراسر کشور اسلامی سنگینی می‌کرد، با مرگ وی به پایان رسید و مردم پس از 22 سال تحمل رنج و فشار، نفس راحتی کشیدند. پس از وی فرزندش محمد مشهور به «مهدی» روی کار آمد. زمامداری مهدی در ابتدا با استقبال گرم عموم مردم روبرو گردید، زیرا وی نخست در باغ سبز به مردم نشان داد و با اعلان فرمان «عفو عمومی» تمام زندانیان سیاسی را(اعم از بنی هاشم و دیگران) آزاد ساخت، و به قتل و کشتار و شکنجه و آزار مردم خاتمه بخشید، و تمام اموال منقول و غیر منقول مردم را که پدرش منصور مصادره و ضبط کرده بود، به صاحبان آنها تحویل داد و مقدار زیادی از موجودی خزانه بیت المال را در میان مردم تقسیم کرد.

فعالیت‌های سیاسی امام کاظم(ع)؛‌ فعالیت‌های سیاسی امام کاظم(ع) دورانی که امام کاظم(ع) در آن زندگی می‌کرد، مصادف با نخستین مرحله استبداد و ستمگری حکام عباسی بود. آن‌ها تا چندی پس از آن که زمام حکومت را به نام علویان در دست گرفتند، با مردم و به خصوص با علویان برخورد نسبتا ملایمی داشتند؛ اما به محض این که در حکومت استقرار یافته و پایه‌های سلطه خود را مستحکم کردند و از طرف دیگر با بروز قیام‌های پراکنده‌ای که به طرفداری از علویان پدید آمد و آن‌ها را سخت نگران کرد، بنا را بر ستمگری گذاشته و مخالفان خود را زیر شدیدترین فشارها قرار دادند. آن‌ها حتی نزدیکترین دوستان خود همچون عبدالله بن علی را به خاطر تلاش های پنهانیش، برای به دست آوردن جانشینی سفاح کشتند. به همین ترتیب ابو سلمه و ابو مسلم خراسانی را نیز از بین بردند. منصور شمار فراوانی از علویان را به شهادت رساند.

امام موسی کاظم(ع) و هارون الرشید؛ امام موسی(ع) و هارون الرشید امام موسى بن جعفر(ع) هفتمین پیشواى شیعیان روز یکشنبه هفتم ماه صفر سال 128 هجرى در ابوا که نام محلى بین مکّه و مدینه است ، از مادر متولّد شد. نام مقدّسش موسى و کنیه مشهورش ابو الحسن و ابو ابراهیم است . پدرش امام جعفر صادق(ع) ششمین امام ما است و مادر گرامى آن حضرت حمیده است و او بانویى عالم و دانشمند بوده بطوریکه امام جعفر صادق(ع) تعلیم و تربیت مذهبى بانوان مسلمان را به عهده باکفایت او سپرده است .عمر شریف امام موسى کاظم(ع) در حدود 55 سال بوده است و آن حضرت در بیست و پنجم ماه رجب در سال 183 هجرى در بغداد به لزوم اخلاص سالك در عزاداري امام حسين(ع)....webnet.loxblog.com

و چون در اين آثار تأمل كند، خواهد ديد كه ريا در عزاي او دخالت عظيم دارد. پس بايد (براي بستن راه ورود ريا) در عمل خود، آن را از ديگران بپوشاند و مخفي و مستور نمايد و اقامه عزا را در خانه دوست خود منعقد نمايد و به او سفارش نمايد كه از مردم مستور بدارد و كسي نداند مجلس را او برگزار نموده است، و در درست بودن و درست كردن عمل خود، اهتمام نمايد، و اين به آن طريق شود كه روضه خوان صادق باتقوايي را دعوت كند و در اكرام حضار مجلس، بين اغنيا و فقرا برابري قائل گردد، بلكه ترجيحات دينيه و شرعيه را از ترجيحات دنيويه، بيشتر مراعات نمايد و بداند كه در درست كردن كيفيات و خصوصيات اعمال، اسرار فراواني است كه در قبول آنها در درگاه حق و دو چندان شدن اجر و پاداش عمل، دخالت بسيار خواهد داشت.